ਫਰੀਦਕੋਟ 23 ਮਾਰਚ 2024
ਪੰਜਾਬ ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ ਕੇਂਦਰ, ਫਰੀਦਕੋਟ ਵੱਲੋਂ 22 ਮਾਰਚ, 2024 ਨੂੰ ਕਪਾਹ ਦੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵਧੀਆ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਕਪਾਹ ਨਿਗਮ (ਸੀ.ਸੀ.ਆਈ.) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 70 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਪਾਹ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਭਾਗ ਲਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਭਵਿੱਖੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਕਪਾਹ ਦੀ ਉਪਜ, ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਨਵੀਨਤਮ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਇਹ ਇੱਕ ਰੋਜ਼ਾ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਅਹਿਮ ਛਾਪ ਛੱਡੀ ਹੈ।
ਇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਹਿਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸਫ਼ਲ ਕਪਾਹ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਸਬੰਧੀ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ‘ਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਲੈਕਚਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਡਾ: ਕੁਲਦੀਪ ਸਿੰਘ (ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਪੀ.ਏ.ਯੂ. ਆਰ.ਐਸ. ਫਰੀਦਕੋਟ) ਨੇ ਸੀ.ਸੀ.ਆਈ.-ਬਠਿੰਡਾ ਚੈਪਟਰ ਦੇ ਡੈਲੀਗੇਟਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਡਾ: ਕੁਲਵੀਰ ਸਿੰਘ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜਕਰਤਾ ਹਨ, ਨੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ਸੀ.ਸੀ.ਆਈ.-ਬੀ.ਐਮ.ਪੀ. (ਬੈਸਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ) ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਕਾਟਨ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਸੀਸੀਆਈ) ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਡਾ: ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਪਾਹ ਦੀ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਸਹੀ ਪੋਸ਼ਣ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਆਗਾਮੀ ਕਪਾਹ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਨਵੀਨਤਮ ਕਾਸ਼ਤ ਵਿਧੀਆਂ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਡਾ: ਪੰਕਜ ਰਾਠੌਰ (ਪ੍ਰਧਾਨ ਪਲਾਂਟ ਬਰੀਡਰ), ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉੱਚ ਉਪਜ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ/ਹਾਈਬ੍ਰਿਡ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਬਿਜਾਈ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵੱਲੋਂ 2024 ਦੌਰਾਨ ਕਾਸ਼ਤ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਬੀਟੀ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ। ਡਾ. ਸੁਧੀਰ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਖੇਤੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਵੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਤੇ ਪਸ਼ੂ ਧਨ ਦੀ ਮੌਸਮ-ਅਧਾਰਤ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਮੌਸਮ ਸੰਬੰਧੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।
ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੂਝਵਾਨ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਫਸਲ ਦੇ ਝਾੜ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਮੁਦਰਾ ਲਾਭ ‘ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਵੇਗੀ।
ਡਾ: ਸੁਨੀਤ ਪੰਧੇਰ, ਕੀਟ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਨੇ ਕਪਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਉਹ ਫਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀੜੇ-ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਲੋੜ ਅਧਾਰਤ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਪਾਹ ਵਿੱਚ ਗੁਲਾਬੀ ਸੁੰਡੀ ਅਤੇ ਚਿੱਟੀ ਮੱਖੀ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਲਈ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰਣਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਲਾਬੀ ਸੁੰਡੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਖੇਤਾਂ ਜਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਕਪਾਹ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਲਬੇ/ਪੁਰਾਣੀ ਛੱਟੀਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ‘ਤੇ ਵੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਫ਼ਸਰ ਯਾਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਗਿੱਲ ਨੇ ਫਰੀਦਕੋਟ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਪਾਹ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਸਥਾਨਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਭਾਰਤੀ ਕਪਾਹ ਨਿਗਮ ਤੋਂ ਗੁਰਦੀਪ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਕੁਆਲਿਟੀ ਵਾਲੀ ਕਪਾਹ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕੀਤੇ ਅਮਲਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਦਿਆਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਕਪਾਹ ਦੇ ਭਾਅ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਉਪਜ ਦਾ ਵਧੀਆ ਰਿਟਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਚੱਲ ਰਹੇ ਖੇਤੀ ਪ੍ਰਯੋਗਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਫੀਲਡ ਅਤੇ ਐਗਰੋਮੀਟੋਰੋਲੋਜੀਕਲ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸਮਾਪਤੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਟਰ ਡਾ: ਕੁਲਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧੰਨਵਾਦ ਦਾ ਮਤਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਪੀਏਯੂ, ਸੀਸੀਆਈ ਅਤੇ ਸੀਆਈਸੀਆਰ ਦੁਆਰਾ ਕਪਾਹ ਦੀ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਿਸਾਨ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇੱਕ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਉਪਰਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਪਾਹ ਦੇ ਵਧੀਆ ਝਾੜ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਵਧੀਆ ਖੇਤੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਬਾਰੇ ਵੱਡਮੁੱਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ, ਕਾਸ਼ਤਕਾਰ ਆਪਣੀ ਫਸਲ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਕਤਾ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਧੀਆ ਝਾੜ ਅਤੇ ਵੱਧ ਮੁਨਾਫਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਸਾਰੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਪਕਾ ਫਰਟੀਗੇਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਸਾਹਿਤ, ਸਾਉਣੀ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ (2024) ਦੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਪੀਏਯੂ ਪੈਕੇਜ ਅਤੇ ਕਪਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਬਾਰੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਮੁਫਤ ਵੰਡੀਆਂ ਗਈਆਂ।